- سينماي مقاومت ترك
در دوسال اخير كشور تركيه، خوب يا بد، با غرض يا بي‌غرض به عنوان يكي از حاميان اصلي شكست محاصره غزه در جهان شناخته شده و اين مسئله به عنوان يك شعار و يك عقيده در اذهان عمومي مردمان ترك شكل گرفته است. هنر و فرهنگ اين كشور نيز تحت تاثير اين باور قرار دارد و امسال اين موضوع به روشني در فيلم‌هاي سينمايي جشنواره «التان كوزا» در شهر آداناي تركيه كه برترين جشنواره فيلم‌هاي كوتاه كشورهاي مديترانه است، ديده شد. حمله اشغالگران اسرائيل به كاروان حمل كمك‌هاي انسان‌دوستانه به غزه مشهور به كاروان آزادي و كشته شدن چند نفر از كشور تركيه، نفرت اين كشور نسبت به رژيم اشغالگر قدس را به اوج رساند. الين تاچان دبير جشنواره در گفتگويي خبري اعلام كرد كه: «بيشتر توليدات داخلي جشنواره امسال، حول موضوع فلسطين و تاريخ روابط سياسي و فرهنگي تل‌آويو- آنكارا مي‍‌‌‌‌گشت كه البته تشويق‌ها و محدوديت‌هاي سياسي دولت تركيه نيز بر اين مساله تاثير داشت». وي در پاسخ به سوال خبرنگار روزنامه الحياة چاپ لندن در رابطه با دغدغه‌هاي اصلي جشنواره التان كوزا سال 2010 گفت: «براي خود من كه نقشي در فيلمسازي نيز داشتم، مشكلات اصلي مردم غزه و امكان به تصوير كشاندن آنها مساله اصلي بود. و اينكه آيا مردم فلسطين نيز به اندازه ما كه در خارج گود نشسته‌ايم، به توليد فيلم و مستند و سريال از زندگي و مشكلاتشان علاقه‌مندند؟» .
- شكوفايي سينماي فلسطين
نكته قابل توجه جشنواره آدانا حضور كارگردانان كشورهاي عربي و مخصوصا فلسطيني بود كه فيلم‌هاي خود را در بخش بين‌الملل جشنواره به نمايش درآوردند. كارگردانان فلسطيني در سال‌هاي اخير ثابت كردند كه براي به تصوير كشاندن مظلوميت هموطنان خود در فلسطين در مقابل چشمان مردم جهان، تلاش بسياري مي‌كنند و براي اين كار استعداد فراواني نيز دارند. در يك سال اخير فيلم «زمان ايستاده» اثر ايليا سليمان بهترين فيلم جشنواره ابوظبي، فيلم «آمريكا» اثر شيرين دعيس كارگردان زن فلسطيني بهترين فيلم جشنواره قاهره و بيروت، فيلم «زنديق» اثر ميشال خليفي در دبي و همچنين فيلم « تلخ و انار» اثر نجوي نجار در دوحه و رباط و هم‌اكنون در آداناي تركيه شناخته شدند.
در پاسخ به سوال الين تاچان دبير جشنواره در رابطه با ميزان علاقه مردم فلسطين به فيلمسازي از زندگي خود، بايد گفت كه البته جنگ و دفاع در يك سرزمين همواره با شكوفايي فرهنگ و ادبيات آنجا همراه بوده است و حال فلسطين كه در طي گذار از نيم‌قرن بحران در منطقه خود از سال 1948 تا كنون بوده است، تجارب هنري و فرهنگي و فكري بسياري پيدا كرده و شايد در آينده جشنواره‌هاي كشورهاي عربي و اسلامي و مديترانه، بيشترين جوايز را به فلسطين و فلسطينيان اختصاص دهند. امروزه فلسطين مملو از كارگردانان سينمايي و مستندساز شناخته شده در جهان است. ايليا سليمان، هاني ابو سعيد، ميشال خليفه، رشيد مشهراوي، نجوي نجار، شيرين دعيبس و كارگردان مشهور فيلم‌هاي سينمايي بلند جهان «مي مصري» از برترين‌هاي جشنواره‌هاي منطقه آسيا، آفريقا و اروپا هستند و جشنواره اخير در فيلم‌هاي كوتاه نيز برتري فلسطينيان را نشان داد كه ليانه بدري و نصري حجاج برترين‌هاي بخش بين‌الملل معرفي شدند. اين كارگردانان يا در خارج از فلسطين ساكنند و يا در خيل فلسطينيان 48 در قدس هستند و شهروند اسرائيلي به حساب مي‌آيند، اما همه به يك هدف مي‌انديشند و آن آزادي اشغال قدس، شكست حصر غزه و بازگشت آوارگان فلسطيني است.
- خلاء سوژه در كشورهاي آرام
شايد علت اصلي برتري هنري و ادبي يك كشور در حال جنگ، سوژه‌هاي بسياري است كه در مقابل چشمان فيلمنامه‌نويس مي‌آيد و او را براي نوشتن يك تراژدي اثربخش كمك مي‌كند. جشنواره التان كوزا در كنار بخش ويژه خود كه به موضوع فلسطين اختصاص داشت، دو بخش ديگر با عنوان فيلم‌هاي كوتاه دانشجويان سينمايي و بخش داستان‌هاي نوگراي تركيه داشت كه بيشتر آنها نيز گريزي به موضوع حمله به كاروان آزادي و تاريخ سياسي دو كشور تركيه و فلسطين مي‌زدند تا شايد اين گونه سوژه‌هاي بيشتر و بهتر و عامه‌پسندي را عرضه كنند.
جالب آنكه ديگر كشورهاي حاضر در جشنواره همچون مصر، تونس، لبنان و مغرب با موضوعاتي اجتماعي و تاريخي در روابط كشورهاي خود با تركيه به ميدان آمده بودند كه با استقبال اندك تماشاگران ترك مواجه شدند. سينماگران عربي هيچ‌گاه نخواستند كه موضوع فلسطين را دغدغه اصلي خود قرار دهند و شايد بيم از عواقب آن از سوي دولت‌هاي خود دارند.
تاريخ ابتدايي برگزاري جشنواره، ماه ژوئن سال جاري بود با شعار «فلسطين: اشتياقي براي صلح» كه با رخ دادن حادثه كاروان آزادي در روز 31 ماه مي، كه روز تاريخي تيرگي روابط تركيه و اسرائيل شناخته شد، جشنواره تا به امروز به تعويق افتاد و شعار آن نيز به « با وجود گريه ملت، لذتي وجود ندارد » تغيير يافت. البته سه كارگردان اسرائيلي نيز در جشنواره حضور داشتند كه دو فيلم داستاني و يك انيميشن را با موضوع صلح خاورميانه ارائه دادند كه در همان حاشيه جشنواره باقي ماند.
- آدانا، شهري مشتاق براي حضور فلسطينيان
شايد برگزاري بخش ويژه‌اي با عنوان فلسطين در يك جشنواره سينمايي در كشوري ديگر حتي كشورهاي عربي، براي مردم آن كشور و شركت‌كنندگان در جشنواره موضوعي غريب و زننده به نظر‌آيد، كما اينكه تجربه استقبال اندك مردم از فيلم‌هايي با موضوع مقاومت فلسطين در جشنواره دو سال گذشته اسكندريه مصر و همچنين تونس فراموش نمي‌شود. اما شهر آدانا در غربي‌ترين نقطه تركيه و در مرز سوريه قرار دارد و از شمال نيز همجوار اروپا مي‌باشد. اين شهر راه ارتباطي تركيه با كشورهاي عرب مديترانه بوده و به خاطر موقعيت جغرافيايي خود در سال‌هاي اخير، اهميتي سياسي و فرهنگي پيدا كرده است. مردمان اين شهر لهجه‌اي سوري- تركي دارند و با اتفاقات و حوادث منطقه به خصوص فلسطين ناآشنا نيستند و اشتياق وافري نسبت به فيلم‌هاي بخش جانبي جشنواره با موضوع فلسطين نشان دادند.
تركيه و فلسطين شايد زبان و ادبياتي مغاير هم داشته باشند، اما با برخورداري از تاريخ پرشور و پرحادثه خود و همچنين جوانان پراستعدادي كه امروزه در عرصه هنر و فرهنگ مخصوصا سينما، سريال‌هاي تلوزيوني، هنرهاي تجسمي و گرافيكي چهره‌هاي شناخته شده منطقه مديترانه هستند، مي‌توانند در مسير توليد محصولات و برگزاري جشنواره‌هاي مشترك همگامي بيشتري داشته باشند. در اين ميان تنها يك سوال مي‌ماند و آن اينكه چرا ايران نتوانسته است چنين اشتياقي را براي مشاركت هنرمندان خود با فلسطينيان ايجاد كند؟
No comments:
Post a Comment