در يك سالي كه گذشت، رسانه‌هاي عربي با دو خبر مهم مواجه شدند كه منجر به تغيير رويكرد بسياري از آنان شد. مدتي پيش اعلام شد كه شبكه الجزيره مجريان زن خود را مجبور به رعايت حجاب كرده است و چهار مجري نيز در پاسخ به اين سياست استعفا دادند كه البته بعدها شبكه الجزيره به دليل احساس كاهش رغبت تماشاگرانش در مقايسه با شبكه رقيب خود العربيه، از اين تصميم صرفنظر كرد. خبر دوم نيز كه هفته پيش اعلام شد، استعفاي "عبدالرحمن الراشد" روزنامه‌نگار مشهور سعودي پس از شش سال مديريت شبكه تلويزيوني العربيه از مقام خود بود كه البته خود دليلي براي استعفايش بيان نكرد.
القدس العربي ديروز در خبري با اشاره به كناره‌گيري عبدالرحمن الراشد از مديريت شبكه سعودي العربيه انتقاد يكي از ميهمانان در برنامه اين شبكه از وهابيت را از دلايل اصلي اين بركناري دانست و نوشت: « يكي از ميهمانان اين برنامه گفت كه وهابي‌ها باعث شده‌اند كه غرب اسلام را تروريسم، افراطي و خشونت‌طلب بداند و عربستان سعودي مسئول انتشار آن است». القدس العربي نوشت كه علت اصلي كناره‌گيري وي اين است كه اين شبكه در روز پنجشنبه 23 ماه مبارك رمضان برنامه‌اي تحت عنوان "اسلام و غرب " پخش كرد كه در آن ضمن پرداختن به دعوت شيخ "محمد بن عبدالوهاب " و ارتباط وي با "محمد آل سعود " از اين دعوت به عنوان "وهابيت " كه در خارج از عربستان به اين اسم معروف است، ياد كرد.
با وجود ممنوعيت رسانه‌هاي عربستان در پخش خبر اين استعفا از سوي دولت، بازتاب گسترده آن در تمام رسانه‌هاي عربي غير قابل انكار است. مقالات روزانه عبدالرحمن الراشد در روزنامه الشرق الاوسط به عنوان منشور ليبراليسم و سكولاريسم عربي در مقابل اسلام‌گرايي سياسي، هر روزه مسير بسياري از برنامه‌ها و نوشته‌هاي ديگر رسانه‌ها و نشريات را مشخص مي‌كرد. " تركي دخيل " مجري معروف برنامه "اضاءات " در شبكه العربيه در وبلاگ خود در سايت "توييتر " نوشته است كه اگر با استعفاي الراشد موافقت شود او و دوستانش در اين شبكه نيز استعفا خواهند داد.
یکی از ویژگیهای عبدالرحمان الراشد، توجه خاص او به تحولات ایران بود و در جريان‌سازي ضد ايراني روزنامه‌ها و شبكه‌هاي ماهواره‌اي عربي در حوادث پس از انتخابات رياست‌جمهوري سال 89 ، مي‌توان رتبه اول را به او داد. مجله عربين بيزنس در فهرست سالانه برترين‌هاي خود در جهان عرب، در سال‌هاي 2006 تا 2008، عبدالرحمن الراشد را به عنوان موثرترين و بانفوذترين روزنامه‌نگار عرب معرفي كرد. دكترين عبدالرحمن الراشد، اسلامي صلح‌طلب و مدرن بدون هيچ‌گونه تعصب و بنيادگرايي و جنگ‌طلبي است كه در تعامل با هرگونه جريان فكري در جهان حتي صهيونيسم نيز كنار آمده و پاي ميز مذاكره گفتگو مي‌كند.
اما سوالي كه مي‌ماند اين است كه چرا چنين شخصيت بانفوذي را عربستان سعودي نمي‌تواند تحمل كند و اساسا چرا روشنفكري سكولار عربي هيچ‌گاه نتوانسته است پايگاهي ثابت و محكم در جهان عرب براي خود پيدا كند؟ بايد اين‌گونه پاسخ داد كه مشكل اساسي بر سر موضوع يك برنامه تلويزيوني يا يك مقاله يا واجب كردن حجاب نيست، مشكل اساسي در تقابل ريشه‌دار سنت‌گرايي وهابي و جريان جدايي دين از دولت است كه پس از درگذشت محمد عبده عالم روشنفكر مسلمان مصري، شاگردان او اين دو شاخه را ايجاد كردند. رشيد رضا با گرايش به آموزه‌هاي ابن تيميه و محمدعبدالوهاب به تحكيم وهابيت سنت‌گرا پرداخت و افرادي چون شبلي شميل و فرح آنطون سكولاريسم را در غرب جهان عرب گسترش دادند. در سال‌هاي اخير با گسترش رسانه‌هاي عربي شكاف ميان اين دو جريان بيشتر و بيشتر شده است اما تا كنون كشورهاي شرق جهان عرب در حفظ سنت‌گرايي خود اصرار ورزيده و از هرگونه رشد سكولاريسم بيزارند و به شدت با آن مبارزه مي‌كنند. روز عيد فطر شبكه الجزيره در برنامه‌اي براي كودكان، دكتر يوسف القرضاوي رهبر عالمان مسلمان اهل تسنن را دعوت كرده بود تا براي كودكان مسلمان جهان صحبت كند. برنامه بسيار شاد و مفرح و با اجراي گروه‌هاي موسيقي و تئاتر عروسكي همراه بود، اما يوسف قرضاوي در سخنان خود همگان را دچار شوك كرد. او با لحني بسيار تند، رسانه‌ها، مراكز آموزشي و تربيتي جهان اسلام را مخاطب قرار داد و از غرب‌گرايي و بي‌بندوباري و دين‌گريزي آنان انتقاد كرد. او گفت كه تعامل با جهان نبايد ما را از سنت‌هاي اسلامي و اعتقاداتمان دور كند و براي حفظ اين سنت‌ها بايد مبارزه كرد. به گفته او كودكان امروز مسلمان ما چيزي از اسلام و بنيانهاي آن نمي‌دانند، اما آموزه‌هاي غربي را به خوبي مي‌فهمند. چنين نگاهي از سوي بزرگترين عالم اهل تسنن، با رويكرد اسلام‌گريزي اكثر رسانه‌هاي عربي فاصله بسياري دارد و اگر قرار باشد دولت‌هاي عربي بر اساس نگرش سنتي عالمان ديني خود كه بيشتر متاثر از آموزه‌هاي محمد عبدالوهاب موسس فرقه وهابيت هستند، سياست‌گذاري و تصميم بگيرند، در آينده بايد منتظر استعفاي بسياري از فعالان عرصه رسانه و مطبوعات در كشورهاي شرق جهان عرب باشيم.
3 comments:
salam. az matalebe mofidetan estefade mikonam. chera e-mailetan nist? in mataleb ra jayi chap mikonid? mikhastam baraye hamkari dar hozeye tahavollate fekri va farhangiye jahane arab dar majalleye soore az shoma davat konam. agar mayel boodid mail bezanid ya mailetan ra bedahid ta bishtar tozih bedam. ya ali
roohallahkhan@yahoo.com
سلام دوباره
به درستي به هدف زدي و تحليل مناسبي بود.
اماامروز در يکي از سايت هاي عربي خواندم که قرار است الراشد همچنان به کار خود در العربيه ادامه دهد و رايزني ها براي ايقاي او به نتيجه رسيده.
Post a Comment